Χοληστερίνη: Γιατί πρέπει να ελέγχεται και πότε χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή

Ένας λόγος που συχνά δημιουργεί έντονη ανησυχία σε όλους μας είναι όταν τα αποτελέσματα ενός ετήσιου τσεκ απ δείχνουν τιμές «κακής» χοληστερίνης πάνω από τα επιτρεπτά όρια. Η εικόνα αυτή μπορεί να μας αποδιοργανώσει, ειδικά όταν δεν γνωρίζουμε τι πραγματικά σημαίνει, πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση και ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσουμε. Η αλήθεια όμως είναι ότι η χοληστερίνη δεν είναι εξ ορισμού «εχθρός». Αντίθετα, αποτελεί ένα απαραίτητο συστατικό του οργανισμού μας — αρκεί να βρίσκεται σε ισορροπία.

Τι είναι η χοληστερίνη και ποιος ο ρόλος της;

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη χοληστερίνη, χρειάζεται να αναφερθούμε πρώτα στα λιπίδια. Μαζί με τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες, αποτελούν μια από τις τρεις βασικές κατηγορίες θρεπτικών ουσιών. Τα λιπίδια έχουν φυτική ή ζωική προέλευση και είναι πολύτιμα τόσο ως πηγή ενέργειας όσο και ως δομικά στοιχεία του οργανισμού.Η χοληστερίνη αποτελεί μέρος των μεμβρανών όλων των ζωικών κυττάρων και συμβάλλει στην παραγωγή στεροειδών ορμονών,στη σύνθεση των χολικών οξέων,στη σωστή πέψη και απορρόφηση των λιπαρών.

Τα τριγλυκερίδια, από την άλλη, αποτελούν βασική ενεργειακή αποθήκη του οργανισμού. Επειδή η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια δεν διαλύονται στο νερό, κυκλοφορούν στο αίμα μέσω ειδικών πρωτεϊνών που σχηματίζουν τις λιποπρωτεΐνες.

LDL και HDL: Ποιες είναι οι διαφορές;

LDL η “κακή” χοληστερίνη

Η LDL μεταφέρει χοληστερόλη από το ήπαρ προς τους ιστούς. Όταν βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, εναποτίθεται στο τοίχωμα των αρτηριών δημιουργώντας αθηρωματική πλάκα. Αυτός είναι ο λόγος που χαρακτηρίζεται «κακή», καθώς αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.

HDL η “καλή” χοληστερίνη

Η HDL κάνει το ακριβώς αντίθετο: απομακρύνει την περίσσεια χοληστερόλης από τα αγγεία και τη μεταφέρει στο ήπαρ. Με τον τρόπο αυτό προστατεύει από την αθηροσκλήρωση και συμβάλλει στη διατήρηση υγιών αγγείων.

Είναι κληρονομική η υψηλή χοληστερίνη;

Η αυξημένη χοληστερίνη δεν οφείλεται πάντα στη διατροφή ή στον τρόπο ζωής.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η αιτία είναι κληρονομική μια κατάσταση που ονομάζεται πρωτοπαθής υπερλιπιδαιμία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ομόζυγος ή ετερόζυγος οικογενής υπερχοληστερολαιμία, και η οικογενής συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία.Οι παθήσεις αυτές οδηγούν σε υψηλές τιμές χοληστερίνης ακόμη και από παιδική ηλικία και συνοδεύονται από αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Παθήσεις και κίνδυνοι που συνδέονται με την υψηλή χοληστερίνη

Όσο η LDL αυξάνεται, τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, στηθάγχης και εμφράγματος, ισχαιμικού εγκεφαλικού, περιφερικής αρτηριοπάθειας, λιπώδους διήθησης του ήπατος,παγκρεατίτιδας (ιδίως σε πολύ υψηλά τριγλυκερίδια).Η αθηροσκλήρωση εξελίσσεται σταδιακά και συχνά «σιωπηλά», γι’ αυτό ο προληπτικός έλεγχος είναι ζωτικής σημασίας.Ο λιπιδαιμικός έλεγχος συνιστάται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο σε άτομα άνω των 40 ετών.

Νωρίτερα ή συχνότερα απαιτείται όταν υπάρχει:

σακχαρώδης διαβήτης,
υπέρταση,
προβλήματα θυρεοειδούς,
ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου,
οικογενειακό ιστορικό πρώιμου εμφράγματος ή εγκεφαλικού,
υποψία κληρονομικής υπερλιπιδαιμίας.

Ενδεικτικές φυσιολογικές τιμές

Ολική χοληστερίνη: <190 mg/dL

Τριγλυκερίδια: <150 mg/dL

HDL: >35–40 mg/dL

LDL: ο στόχος καθορίζεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τον συνολικό κίνδυνο.

Πώς μειώνεται η χοληστερίνη;

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Συχνά, η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης είναι η μεσογειακή, ισορροπημένη διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά,η απώλεια περιττού βάρους,η συστηματική αερόβια άσκηση,η διακοπή καπνίσματος,ο περιορισμός αλκοόλ.Αυτές οι αλλαγές μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τα επίπεδα λιπιδίων.

Πότε χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή;

Η έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας γίνεται όταν οι τιμές παραμένουν υψηλές παρά τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, υπάρχει ήδη καρδιαγγειακό νόσημα, συνυπάρχει διαβήτης ή υπέρταση, υπάρχει κληρονομική μορφή υπερλιπιδαιμίας,η συνολική καρδιαγγειακή επικινδυνότητα είναι αυξημένη.

Πότε πρέπει να συμβουλευτούμε ειδικό;

Η επίσκεψη σε ειδικό ιατρείο προληπτικής καρδιολογίας είναι απαραίτητη όταν δεν επιτυγχάνεται ρύθμιση της χοληστερίνης, υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή υποψία κληρονομικής δυσλιπιδαιμίας, υπάρχει ήδη καρδιαγγειακό επεισόδιο ή υψηλός κίνδυνος. Η ολοκληρωμένη αξιολόγηση επιτρέπει την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας και μειώνει τον κίνδυνο μελλοντικών επιπλοκών.

Διαβάστε επίσης