Σωστή οδοντιατρική φροντίδα σε ενήλικες και παιδιά

Τερηδόνα ο μεγάλος εχθρός της υγείας των δοντιών μας

Στη στοματική υγεία όπως όλοι γνωρίζουμε παίζει σημαντικό ρόλο η ισορροπία μέσα στο στόμα μεταξύ παθογόνων και μη παθογόνων μικροβίων τα οποία ανάλογα με το πιο είδος υπερτερεί και ποιο χάνει έχουμε και αντίστοιχο αποτέλεσμα μέσα στην στοματική μας κοιλότητα. Αν υπερτερούν τα παθογόνα μικρόβια δημιουργείται νόσος άρα μιλάμε πλέον για τερηδόνα.

Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε την τερηδόνα από το να αναπτυχθεί.

Σίγουρα το πρώτο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μειώσουμε τα παθογόνα μικρόβια περιορίζοντας τον κύριο παράγοντα της νόσου. Αν λειτουργήσουμε σωστά ακολουθώντας όλα τα στάδια της οδοντικής υγιεινής τότε περιορίζουμε και τις πιθανότητες να δημιουργηθούν στο μέλλον προβλήματα στα δόντια μας.

Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι όταν τα μη παθογόνα μικρόβια υπερτερούν τότε έχουμε υγεία και τα δόντια μας δεν χαλάνε πάρα πολύ εύκολα.

Θωρακίστε την στοματική σας Υγεία

Σημαντικό είναι επίσης το να θωρακίσουμε τα δόντια μας να ενισχύσουμε δηλαδή τη δομή των δοντιών με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε η δράση των παθογόνων μικροβίων να μην είναι σημαντική για τα δόντια μας. Επιπρόσθετα ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας είναι το τι μπορούμε να κάνουμε για να τροποποιήσουμε τη χλωρίδα ώστε να έχει περισσότερα μη παθογόνα μικρόβια.

Ας τα δούμε όμως ένα προς ένα αναλυτικά:

Μείωση παθογόνων μικροβίων με σωστό βούρτσισμα

Το βασικό στοιχείο που πρέπει να γνωρίζουμε και να υιοθετούμε στην πράξη είναι ότι τα καθαρά δόντια είναι και υγιή ταυτόχρονα. Και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Το σωστό βούρτσισμα είναι ο μηχανικός καθαρισμός των δοντιών και η απομάκρυνση της οδοντικής μικροβιακής πλάκας η οποία στις λείες και μασητικές επιφάνειες πρέπει να γίνεται με την οδοντόβουρτσα και απαραιτήτως φυσικά θα πρέπει να συστήνεται και η χρήση του οδοντικού νήματος.

Το οδοντικό νήμα και η σωστή χρήση του

Η χρήση του οδοντικού νήματος αφορά όλους τους ασθενείς ανεξαιρέτως ηλικίας γιατί πιθανότατα να υπάρχει απορία πότε τα παιδιά πρέπει να ξεκινήσουν να χρησιμοποιούν οδοντικό νήμα. Από τη στιγμή που υπάρχουν σημεία επαφής και δεν έχουμε διαστήματα στις όμορες επιφάνειες και μάλιστα όταν ο ασθενής είναι υψηλού τερηδονικού κινδύνου τότε η χρήση του οδοντικού νήματος είναι επιβεβλημένη ενώ στις μικρές ηλικίες θα πρέπει να γίνεται από τον γονιό.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι το να βουρτσίζουμε συστηματικά πρωί βράδυ τα δόντια μας κάτι που σίγουρα απαιτεί εκπαίδευση από τον οδοντίατρο.

Είναι πολύ σημαντικό οι οδοντίατροι να κατευθύνουν τους ασθενείς τους για βουρτσίζουν σωστά τα δόντια τους και για να χρησιμοποιούν σωστά το οδοντικό νήμα. Γιατί ο σωστός τρόπος συμβάλλει στην πρόληψη της οδοντικής πλάκας και κατ επέκταση στην αντιμετώπιση της νόσου της τερηδόνας.

Στοματικά διαλύματα

Για τη μείωση των μικροβίων υπάρχουν και διάφοροι αντιμικροβιακοί παράγοντες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν με μέτρο πάντοτε. Στην οδοντιατρική ο πιο δημοφιλής είναι η χρήση στοματικών διαλυμάτων χλωρεξιδίνης.Η χρήση τους σίγουρα δεν συνίσταται σε παιδιά κάτω των 6 ετών.Αξίζει να σημειωθεί ότι η χλωρεξιδίνη έχει μία μέτρια προληπτική ικανότητα κατά της τερηδόνας στα μόνιμα κυρίως δόντια που έχει μελετηθεί και αυτή αφορά κυρίως τις μασητικές επιφάνειες.

Στοματική υγεία και παιδιά

Πως μπορούν να προστατευθούν όμως οι νέες μανούλες και κυρίως πως μπορούν να προστατέψουν τα παιδάκια τους μετά την εμφάνιση των νεογιλών τους δοντιών;

Ανοίγοντας εδώ μία παρένθεση πρέπει να σημειώσουμε ότι τα μικρόβια μεταφέρονται από τη μητέρα προς το παιδί και μάλιστα όσο περισσότερα είναι τα μικρόβια που υπάρχουν στο στόμα της μητέρας τόσο μεγαλύτερο είναι ο κίνδυνος του εποικισμού στο παιδί και κατ επέκταση εμφάνισης τερηδονικών βλαβών.

Εδώ λοιπόν τα στοματικά διαλύματα σε ενήλικες μπορεί να μας βοηθήσουν στο να βελτιωθεί η στοματική υγιεινή της μητέρας και να μειωθεί ο αριθμός των μικροβίων όχι όμως την περίοδο που μια γυναίκα είναι έγκυος γιατί δεν συνίσταται η χρήση τους στην εγκυμονούσα προκειμένου να μην υπάρξουν προβλήματα με το έμβρυο. Όταν όμως το μωρό γεννηθεί η μητέρα μπορεί να χρησιμοποιεί και κάποιο στοματικό διάλυμα συστημένο από τον οδοντίατρο ώστε να μειώσει τον αριθμό των μικροβίων και κατ επέκταση να περιορίσει τον αποικισμό των μικροβίων στο στόμα του παιδιού.

Μετάδοση μικροβίων στην στοματική κοιλότητα του παιδιού

Πώς γίνεται όμως αυτό? Με ένα φιλί που μπορεί να δώσει η μητέρα στο στόμα του παιδιού. Με ένα κουτάλι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την μητέρα προκειμένου να δει αν η θερμοκρασία του φαγητού είναι καλή για να το δώσει στο παιδί ή φιλώντας το χέρι του μωρού πως στη συνέχεια το μωρό θα το βάλει το στόμα του. Πολλά μικρόβια αντιλαμβανόμαστε ότι περνάνε από το στόμα της μητέρας στο στόμα του παιδιού και φυσικά η τύχη τους εξαρτάται από τη συνθήκες τις οποίες θα αντιμετωπίσουν μέσα στο στοματική κοιλότητα του μωρού.

Φθορίωση και αποτελέσματα

Ακόμα ένα σημαντικό βήμα που μπορούμε να κάνουμε όλοι εμείς προληπτικά δρώντες κατά της τερηδόνας είναι να ενισχύσουμε το δόντι και φυσικά δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για την ενίσχυση του δοντιού από το φθόριο. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί γονείς είναι μπερδεμένοι και πολλές φορές ο παιδίατρος συστήνει να μην κάνουν φθορίωση στα παιδιά γιατί το φθόριο είναι βλαβερό για τα δόντια. Επίσης πολλοί γονείς αναζητούν πληροφορίες στο internet και η αλήθεια είναι ότι οι πληροφορίες που αντλούν περισσότερο τους μπερδεύουν παρά τους βοηθούν ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της φθορίωσης υπεύθυνα. Τι είναι όμως το φθόριο και πως λειτουργεί;

Το φθόριο μειώνει τη διαλυτότητα της αδαμαντίνης, βελτιώνει την κρυσταλλική δομή του δοντιού ενισχύει την επανεσβεστίωση και έχει και μία ήπια αντιμικροβιακή δράση οπότε όλα αυτά μαζί συντελούν στον να προλαβαίνει την τερηδόνα ή να την επουλώνει στα αρχικά στάδια.

Η χρήση της σωστής οδοντόκρεμας

Το A και το Ω της στοματικής υγιεινής είναι η χρήση οδοντόβουρτσας και οδοντόπαστας. Είναι πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ή οδοντόπαστα και η οδοντόβουρτσα είναι κάτι που θεωρείται εξαιρετικά οικείο από όλο τον κόσμο και είναι και εύκολο να πειστούν οι ασθενείς για την υποχρεωτικότητα της χρήσης τους.

Τι έχει όμως μέσα η οδοντόπαστα;

Έχει διάφορα συστατικά τα οποία βοηθούν στο να καθαρίσουν καλύτερα τα δόντια μας. Τέτοια είναι αποτρεπτικά μέσα, καθαριστικές ουσίες, γλυκαντικές ουσίες που βελτιώνουν τη γεύση και ιδίως οι οδοντόκρεμες για τα μικρά παιδιά βοηθούν στο να γίνει πιο αποδεκτή η χρήση της οδοντόπαστας από το παιδί.

Πολλές φορές αναρωτιούνται οι γονείς και όχι άδικα Καθαρίζει αυτή η γλυκιά οδοντόπαστα; έχει ζάχαρη μέσα. Μήπως αυτό είναι βλαβερό για το παιδί μου; Σύμφωνα με τους ειδικούς οι παιδικές οδοντόπαστες δεν είναι βλαβερές για τα δόντια διότι περιέχουν μια πρόσθετη γλυκαντική ουσία που δεν έχει ζάχαρη.

Άλλα στοιχεία που υπάρχουν επίσης μέσα στις οδοντόπαστες είναι διάφορα συστατικά που αφορούν το περιοδόντιο, την λεύκανση, την αποφυγή σχηματισμού πέτρας και το πιο σημαντικό από όλα που μας αφορά περισσότερο για την θωράκιση του δοντιού μας είναι σίγουρα ή ύπαρξη φθορίου μέσα στις φθοριούχες οδοντόπαστες.

Σύμφωνα με τους ειδικούς είναι σημαντικό να βουρτσίζουμε τα δόντια μας υποχρεωτικά δύο φορές την ημέρα γιατί βουρτσίζοντας καλά και χρησιμοποιώντας το οδοντικό νήμα και αφαιρώντας ή διαταράσσοντας τη μικροβιακή πλάκα δύο φορές το 24ωρο η μικροβιακή πλάκα δεν προλαβαίνει να οργανωθεί και άρα δεν κάνει σημαντική ζημιά.

Το πιο σημαντικό από όλα είναι η ύπαρξη του φθορίου δύο φορές την ημέρα μέσα στη στοματική κοιλότητα σε σχέση με μία φορά διότι αυξάνει σημαντικά την αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη θωράκιση του δοντιού από τη χρήση του φθορίου.

Η αλήθεια είναι ότι το σωστό βούρτσισμα των δοντιών πρωί-βράδυ επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες ακόμη και από τον τρόπο ζωής μας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τα παιδιά που τρέχουν το πρωί να προλάβουν το σχολικό τους και δεν προλαβαίνουν το πρωινό βούρτσισμα είναι το να βουρτσίζουν τα δόντια τους το μεσημέρι ειδικά μετά το φαγητό. Σαφώς όμως η δεύτερη φορά θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε η βραδινή γιατί όλοι ξέρουμε ότι κατά την διάρκεια της νύχτας έχουμε μειωμένη ροή σάλιου οπότε είναι η χειρότερη ώρα για τη σωματική υγεία και η καλύτερη φυσικά για τα μικρόβια για να κάνουν σημαντική ζημιά στα δόντια μας.

Βούρτσισμα των δοντιών πριν από την ηλικία των 18 μηνών

Μόλις εμφανιστούν τα πρώτα νεογιλά δόντια, θα πρέπει να καθαρίζονται πρωί και βράδυ με μια υγρή γάζα. Δεν είναι απαραίτητο να τοποθετήσετε κάποιο προϊόν στη γάζα: αρκεί απλά χλιαρό νερό. Δεν συνιστάται βούρτσισμα των νεογιλών δοντιών πριν από την ηλικία των 18 μηνών, καθώς τα ούλα του μωρού είναι εύθραυστα και το μικρό στόμα του μωρού καθιστά τη διαδικασία δύσκολη.

Βούρτσισμα των δοντιών μεταξύ της ηλικίας των 18 μηνών και 3 ετών

Από την ηλικία των 18 μηνών μέχρι τα τρίτα γενέθλια του παιδιού σας, μπορείτε να του μάθετε να βουρτσίζει τα δόντια του με μια οδοντόβουρτσα, η οποία είναι ειδική για ευαίσθητα ούλα σύμφωνα με τους ειδικούς. Αγοράστε μια οδοντόβουρτσα με πολύ μαλακές ίνες και όχι πολύ μεγάλη κεφαλή από ένα φαρμακείο. Δεν είναι απαραίτητο να προσθέσετε οδοντόκρεμα – το πιο σημαντικό είναι να μάθουν σωστά τις κινήσεις βουρτσίσματος. Αρχικά, μπορείτε να βουρτσίζετε τα δόντια του παιδιού σας εσείς κι έπειτα, σιγά-σιγά, το παιδί σας θα θέλει να τα βουρτσίζει μόνο του, «όπως οι μεγάλοι».

Βούρτσισμα των δοντιών από την ηλικία των 3 ετών

Μόλις το παιδί σας μάθει να φτύνει, μπορείτε να προσθέσετε στην οδοντόβουρτσά του μια μικρή ποσότητα οδοντόκρεμας, κατάλληλη για την ηλικία του. Βεβαιωθείτε ότι δεν την καταπίνουν και ξεπλύνετε καλά το στόμα τους μετά το βούρτσισμα λένε οι παιδοοδοντίατροι.

Όσον αφορά τα παιδιά είναι πάρα πολύ σημαντικό να ξέρουν οι γονείς ότι θα πρέπει μέχρι την ηλικία των έξι ετών να επιβλέπουν τα παιδιά στην διαδικασία του βουρτσίσματος. Σαφώς θα αφήσουν και το παιδί, γιατί καθώς το παιδί γίνεται πιο ανεξάρτητο, θέλει να συμμετέχει στην όλη διαδικασία. Ωστόσο δεν θα πρέπει οι γονείς να επαναπαύονται ότι δίνοντας βούρτσα και οδοντόκρεμα στο παιδί, κάνει τη δουλειά μόνο του.

Τονίζουμε ότι την ποσότητα της οδοντόκρεμας στις μικρές ηλικίες την καθορίζει ο γονιός. Δεν την κάνει το παιδί. Αν βάλει την οδοντόκρεμα στη βούρτσα και το δώσει στο παιδί, το παιδί θα την φάει και δεν θα έχουμε την ευεργετική επίδραση του φθορίου. Και μετά την ηλικία των έξι ετών ο γονιός πρέπει να επιβλέπει την όλη διαδικασία και τα παιδιά ανάλογα με την δεξιότητά τους και το πόσο καλά έχουν μάθει και διδαχτεί την στοματική υγιεινή, από την ηλικία των οκτώ με δέκα ετών και μετά μπορούν να εφαρμόσουν άριστη στοματική υγιεινή και από μόνα τους.

Οι τελευταίες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Παιδοδοντιατρικής συνιστούν την έναρξη του βουρτσίσματος του καθαρισμού του στόματος από την ηλικία των έξι μηνών περίπου που βγαίνει το πρώτο δόντι μέσα στο στόμα.